ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎԵՐԱՔՆՆԻՉ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ Սնանկության դատարանի որոշում Սնանկության գործ թիվ ԵԷԴ/0053/04/14
Նախագահող դատավոր` Արսեն Բաբայան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՈՒՆԻՑ
Հրապարակվում է՝ 2022 թվականի մարտի 02-ին, Երևան քաղաքում

Հայաստանի Հանրապետության վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանը
(այսուհետ նաև` Վերաքննիչ դատարան),

Նախագահությամբ դատավոր` ՍԼԱՎԻԿ ԹՈՐՈՍՅԱՆԻ

գրավոր ընթացակարգով քննելով Արա Հակոբյանի վերաքննիչ բողոքը ՀՀ Սնանկության դատարանի (այսուհետ նաև` Դատարան)՝ «Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով Արա Հենրիկի Հակոբյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը կիրառված արգելանքը վերացնելու վերաբերյալ քննության առնելու մասին» 01.12.2021թ. որոշման դեմ` թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 սնանկության գործով ըստ Երևան համայնքի դիմումի՝ Արմեն Ստամբոլցյանին սնանկ ճանաչելու պահանջի մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմություն.
Երևան համայնքը դիմում է ներկայացրել Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարան՝ Արմեն Ստամբոլցյանին սնանկ ճանաչելու պահանջի մասին:
Դատարանի 01.12.2021թ. որոշմամբ Դատարանը մերժել է Արա Հակոբյանի միջնորդությունը՝ անշարժ գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքը վերացնելու մասին:
Դատարանի որոշման դեմ վերաքննիչ բողոք է բերել Արա Հակոբյանը:
Վերաքննիչ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Արմեն Ստամբոլցյանը:

2.Վերաքննիչ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.
Բողոքը բերվել է հետևյալ հիմքերի սահմաններում` ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Բողոքաբերի համոզմամբ Դատարանը չի կիրառել ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ հողվածները, սխալ է կիրառել «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 39-րդ և 47-րդ հոդվածները, ինչն իր հերթին հանգեցրել է Արա Հակոբյանի սեփականության սահմանադրական իրավունքի խախտման։ Դատարանը խախտել է նաև Արա Հակոբյանի ՀՀ Սահմանադրության 61-րդ և 63-րդ հոդվածներով սահմանված արդյունավետ դատական պաշտպանության և արդար դատաքննության իրավունքները։
Բողոքարկվող որոշման մեջ մերժման հիմքերի մեջ առաջինը դատարանը նշել է, որ ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայության ՊԵԿ հայցով բռնագանձումների Երևան քաղաքի բաժնի ավագ հարկադիր կատարող Մուշեղ Ղահրամանյանի և Արա Հենրիկի Հակոբյանի միջև 09.01.2017թ. կնքված անշարժ գույքի առուվաճառքի պայմանագիրը չի ստացել պետական գրանցում, ուստի Արա Հենրիկի Հակոբյանի սեփականության իրավունքը չի ծագել անշարժ գույքի նկատմամբ։
Դատարանը հաշվի չի առել, որ Արա Հակոբյանը, անկախ գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքի պետական գրանցման հանգամանքից, օգտվում է սեփականատիրոջ բոլոր իրավազորություններից։
Բողոքարկվող դատական ակտը վերացնելը բխում է Արա Հակոբյանի ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածի, ՀՀ սահմանադրության 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի և «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիաի 1-ին արձանագրության 1-ին հոդվածի դրույթներով սահմանված սեփականության իրավունքի պաշտպանության անհրաժեշտությունից։
Քննարկվող պարագայում, երբ այդ գործողությունների բովանդակությունը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ ըստ էության կողմերը կատարել են գործարքով վերապահված գործողությունները և փաստացի ձեռք են բերել գործարքով նախատեսված ակնկալիքը, ապա պետական գրանցման ձևի պահպանված չլինելը չի կարող խոչընդոտ հանդիսանալ կողմերի համար իրավական հետևանքներ առաջ բերելու համար։
Սույն գործով Արա Հակոբյանը հաղթել է ԴԱՀԿ ծառայության կողմից կազմակերպված Գույքի հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդում, նոտարական կարգով կնքել է առուվաճառքի պայմանագիր, վճարել է աճուրդով ձեռք բերված Գույքի դիմաց և դիմել է անշարժ գույքի կադաստր Գույքի նկատմամբ իր իրավունքի պետական գրանցման համար։ Իրավունքի պետական գրանցմանը, ի թիվս այլ հանգամանքների, հատկապես խոչընդոտել են սնանկության վարույթում կիրառված արգելանքներն այն դեպքում, երբ այդպիսիք չպետք է լինեին Գույքը պարտապանի գույքի կազմում օրենքի ուժով ներառված չլինելու հիմքով։
Ուստի, դատարանը սխալ է կիրառել «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 39-րդ և 47-րդ հոդվածները դրանց հիման վրա Գույքը դիտարկելով պարտապանի գույքի կազմում ներառված գույք այն պարագայում, երբ Գույքը պարտապանի գույքի կազմում ներառված գույք չէր կարող լինել դրա նկատմամբ Արա Հակոբյանի սեփականության իրավունքի ծագած լինելու ուժով անվավեր չճանաչված վարչական ակտի և առուվաճառքի պայմանագրի հիման վրա։
Դատարանն իր որոշման հիմքում դրել է նաև այն հանգամանքը, որ Երևան քաղաքի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը (դատավոր՝ Ռ. Բունիաթյան) 25.05.2018թ. որոշմամբ թույլատրել է ք. Երևան, Այվազովսկի 14 հասցում գտնվող անշարժ գույքի վաճառքը հրապարակային սակարկություններով իրականացնելը։
Այսինքն ըստ դատարանի դիրքորոշման քանի որ առկա է օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտ, որով Գույքն արդեն իսկ համարվում է պարտապանի գույքի կազմում գտնվող գույք, ուստի այդ որոշման առկայության պայմաններում գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքները չեն կարող վերացվել։ Դատարանը բողոքարկվող որոշման մեջ չի հիմնավորել սակայն 25.05.2018թ. որոշման առկայության պայմաններում Գույքն արգելանքից հանելու անհնարինությունը։ Ավելին, դատարանը չի անդրադարձել միջնորդությունը ներկայացրած անձի գրավոր և բանավոր այն փաստարկներին, որ թիվ ՎԴ/1043/05/19 վարչական գործով օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտով հաստատված է, որ Կառավարիչը, Գույքը հրապարակային սակարկություններով վաճառելու համար թույլտվություն տալու մասին միջնորդությունը դատարան ներկայացնելիս արդեն իսկ իմացել է, որ այդ նույն Գույքի նկատմամբ առկա է այն հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդով իրացնելու մասին ԴԱՀԿ ծառայության 08.04.2015թ. որոշումը։ Սա նշանակում է, որ միջնորդություն ներկայացնելիս՝ Կառավարչին, ի սկզբանե, հայտնի է եղել Գույքը հրապարակային սակարկություններով վաճառելու և այդ գործարքից ծագող իրավունքը կադաստրում գրանցելու անհնարինությունը, սակայն, միևնույնն է, Կառավարիչը ներկայացրել է միջնորդությունը, և այն բավարարվել է դատարանի կողմից։ Եթե կառավարիչը ԴԱՀԿ ծառայության 08.04.2015թ. որոշման մասին նշեր իր այդ միջնորդության մեջ, այդ հանգամանքը քննարկման առարկա կդառնար դատարանում և, հնարավոր է, հիմք հանդիսանար միջնորդությունը մերժելու համար։ Այլ կերպ ասած քանի որ նշված միջնորդությունը քննարկելիս և բավարարելիս դատարանին վերը թվարկված հանգամանքները հայտնի չեն եղել, ուստի, հայտնի լինելու դեպքում հնարավոր է դատարանը կայացներ այլ որոշում, քան այն, ինչ կայացրել է։
Երևան քաղաքի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր Ռ. Բունիաթյան) 25.05.2018թ. ք.Երևան, Այվազովսկի 14 հասցում գտնվող անշարժ գույքի վաճառքը հրապարակային սակարկություններով իրականացնելը թույլատրելու մասին որոշման դեմ Արա Հակոբյանի կողմից 30.11.2021թ. վերաքննիչ բողոք է ներկայացվել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարան։
Դատարանը նաև որևէ անդրադարձ չի կատարել հրապարակային սակարկությունով գույքի իրացումն ընդհատելու պահանջի մասին 23.11.2021թ. դիմումում շարադրված հանգամանքներին առ այն, որ 25.05.2018թ. գույքի հրապարակային սակարկությունով իրացումը թույլատրելու մասին դատարանի որոշմամբ գույքի նկարագրում նշված է հողամասի մակերեսը 4,5 հա, մինչդեռ ներկայումս կադաստրի կողմից տրված և Հակոբյանի ներկայացուցչի կողմից դատարան ներկայացված միասնական տեղեկանքում, հողամասի մակերեսը 3,5 հա է, այսինքն հողամասի փաստացի չափերը էականորեն փոքր են, քան այն, ինչ նկարագրված է դատարանի 25.05.2018թ. որոշման և սակարկության հայտարարության մեջ, ինչը նշանակում է գույքի շուկայական գների կտրուկ փոփոխություն, ինչը նշանակում է, որ առկա են գործով «Սնանկության մասին» օրենքի 76-րդ հոդվածի 4-րդ մասի 2-րդ պարբերությամբ սահմանված հիմքերը ք. Երևան, Այվազովսկի 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքի հրապարակային սակարկությունով իրացումն ընդհատելու համար։
Բողոքարկվող որոշման մեջ դատարանը նաև նշել է, որ 28.12.2018թ. կայացել է Արմեն Գուրգենի Ստամբոլցյանին գույքի հերթական աճուրդը, որին օրենքով սահմանված կարգով մասնակցել և հաղթող է ճանաչվել «Արնդանե» ՍՊԸ-ի ի դեմս տնօրեն Կ. Մելքումյանը։ Աճուրդն անցկացնելուց հետո նույն օրը կազմվել է աճուրդի արդյունքների վերաբերյալ արձանագրություն։
Դատարանը նույն որոշմամբ սակայն չի արձանագրել, որ նշված աճուրդի արձանագրությունից հետո «Արնդանե» ՍՊԸ-ն չի վճարել լոտի գինը, ինչի մասին դատական նիստի ընթացքում հայտարարել են կառավարչի և պարտապանի ներկայացուցիչները։ Բողոքարկվող որոշման կայացման պահին գործում առկա չէ նաև որևէ ապացույց օրենքով սահմանված ժամկետում լոտի գինը վճարված լինելու մասին։ Հակառակը՝ գործում առկա ապացույցներով հիմնավորվում է, որ լոտի գինը չի վճարվել աճուրդում «հաղթած» «Արնդանե» ՍՊԸ-ի կողմից, ուստի 28.12.2018թ. աճուրդը չկայացած աճուրդ է և այն չի կարող որևէ իրավական հետևանք առաջացնել, այդ թվում խոչընդոտ հանդիսանալ Գույքի նկատմամբ արգելանքը վերացնելու համար, քանի որ դրանով չեն խախտվում և չեն կարող խախտվել չկայացած աճուրդում «հաղթող» ճանաչված անձի իրավունքները։
Դատարանը սխալ է կիրառել նաև «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 39-րդ հոդվածը։ Բողոքարկվող որոշման մեջ Գույքն արգելանքից հանելու մասին միջնորդությունը մերժելու հիմքում դատարանը նաև դրել է այն հանգամանքը, որ սույն սնանկության գործում առկա չէ մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցում, նշելով. «Դատարանը փաստում է, որ նման ծանուցումը պետք է կատարվի պարտապանի սնանկության գործի շրջանակներում»։
Նախ, դատարանի դիրքորոշումն առ այն, որ մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցումը պետք է կատարվի պարտապանի սնանկության գործի շրջանակներում, հիմնավորված չէ, քանի որ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված չէ այդպիսի իրավակարգավորում։
Երկորդ, պարտապան «Նոր Տուն» ՍՊԸ-ն սնանկ է ճանաչվել 25.06.2012թ.։
Մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցումը ներկայացվել է պարտապան «Նոր տուն» ՍՊԸ-ի սնանկության գործի շրջանակներում 25.06.2012թ.։ Գույքն հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդով իրացվել է 26.12.2016թ.։ Պարտապան Արմեն Ստամբոլցյանը սնանկ է ճանաչվել 11.08.2017թ.։ Այսինքն Արմեն Ստամբոլցյանը սնանկ է ճանաչվել ավելի ուշ 11.08.2017թ. այն ժամանակ, երբ գույքն արդեն իսկ 26.12.2016թ. իրացվել էր գրավառու պարտապան «Նոր տուն» ՍՊԸ-ի սնանկության գործի շրջանակներում գրավով ապահովված պարտատիրոջ կողմից ներկայացված մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցման հիման վրա։
Հետևաբար, պարտապան Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործի շրջանակներում մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցում չպետք է կատարվեր և չէր կարող կատարվել, քանի որ գույքն արդեն իսկ իրացված էր և այն չէր կարող հանդիսանալ պարտապան Արմեն Ստամբոլցյանի գույքի կազմում ներառված գույք։
Մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցումը գրավառուն չէր կարող ներկայացնել Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության վարույթում, քանի որ վերջինիս ուղղված պահանջ չուներ։ Գրավառուի պահանջն ուղղված էր «Նոր տուն» ՍՊԸ-ի դեմ, որի բավարարման համար էլ մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցումը կատարվել է ՍՊԸ-ի սնանկության վարույթում։
Այս համատեքստում դատարանի կողմից առանձնացված փաստերն առ այն, որ դատավորներ Ե. Եսոյանը և Ռ. Բունիաթյանը գրություններ են ուղարկել գրավառուներին և ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայությանը գրավի առարկայի իրացման ընթացքի, բռնագանձման կատարողական վարույթների կասեցման կամ կարճման մասին, որևէ նշանակություն չունեցող փաստեր են։ Դատարանն իր որոշման մեջ չի հիմնավորել նշված փաստերի նշանակությունը սույն գործով։ Ինչ կապ ունեն այդ փաստերը հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության կողմից կազմակերպված աճուրդի իրավաչափության հետ, երբ այդ աճուրդն անվավեր չի ճանաչվել, իսկ սնանկության դատարանը աճուրդի իրավաչափությունը որոշելու իրավասություն չունի «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքին համապատասխան։
Թիվ ԵԿԴ/2769/02/10 գործով Արմեն Ստամբոլցյանը դատարանի կողմից տրված կատարողական թերթով պարտապան չէ։ Արմեն Ստամբոլցյանի նկատմամբ ԴԱՀԿ ծառայությունում հարուցված կատարողական վարույթ հարուցված չի եղել, որպեսզի այն կասեցվեր կամ կարճվեր։ Կատարողական վարույթը կատարողական թերթի հիման վրա հարուցված է եղել «Նոր տուն» ՍՊԸ-ի նկատմամբ, որի պարտավորությունների համար էլ ԴԱՀԿ ծառայությունը իրացրել է գույքը։
Անդրադառնալով մորատորիում չտարածելու մասին ծանուցմանը և հարկադիր կատարման ծառայության գործողություններին կապված գույքի բռնագանձումների վերաբերյալ կատարողական վարույթների կասեցման կամ կարճման հետ, փաստորեն դատարանը, առանց աճուրդը կազմակերպող ԴԱՀԿ ծառայության մասնակցությամբ իրականացվող սնանկության գործով, գնահատել է աճուրդի կազմակերպման իրավաչափությունը, որպիսի իրավասությունը չունի «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքին համապատասխան։ Դատարանը խախտել է «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ հոդվածը (սնանկության գործերի ենթակայությունը)։ Վարչական ակտերի իրավասությունը որոշելը ենթակա է վարչական դատարանի իրավասությանը։
Ավելին, Դատարանը գործի լուծման համար նշանակություն ունեցող փաստերը և իր որոշման պատճառաբանությունները շարադրելիս անդրադարձել է նաև գույքի նկատմամբ Արա Հակոբյանի սեփականության իրավունքի (իրավատիրության) հիմքերին, որպիսիք են՝
ա) Երևանի Կենտրոն և Նորք Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից 06.04.2011թ. թիվ ԵԿԴ/2769/02/10 վճիռը, որն օրինական ուժի մեջ է մտել 06.05.2011թ.,
բ) 08.04.2015թ. հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդով Գույքն իրացնելու մասին ԴԱՀԿ ծառայության որոշումը, դրա կատարման արդյունքում 26.12.2016թ. կայացած աճուրդը և դրա արդյունքում կազմված լոտի արձանագրությունը,
գ) 26.12.2016թ. Լոտի արձանագրության հիման վրա ԴԱՀԿ ծառայության և Արա Հակոբյանի միջև 09.01.2017թ. կնքված անշարժ գույքի առուվաճառքի պայմանագիրը։
Նշված հիմքերի առկայության պայմաններում սնանկության դատարանը, առանց այդպիսի իրավասություն ունենալու, որոշել է, որ Արա Հակոբյանի սեփականության իրավունքը չի ծագել։
Մասնավորապես, առաջին հիմքի մասով ընդհանուր իրավասության դատարանի դատական ակտի վերանայման իրավասությունը պատկանում է վերադաս դատական ատյաններին։
Երկրորդ հիմքի մասով հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդի որոշման, կայացած աճուրդի և դրա արդյունքում կազմված լոտի արձանագրության իրավաչափության ստուգումը ենթակա է վարչական դատարանի քննությանը (այս հիմքի մասով արդեն իսկ առկա է օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտ թիվ ՎԴ/1043/05/19 վարչական գործով)։
Երրորդ հիմքի մասով աճուրդի արձանագրության հիման վրա կնքված առուվաճառքի պայմանագրի և դրանից ծագող իրավունքի վավերության քննությունն ընդդատյա է ընդհանուր իրավասության դատարանին։ (Այս հիմքի մասով արդեն իսկ առկա են ընթացիկ քաղաքացիական գործեր թիվ ԵԴ/25512/02/20 հ թիվ ԵԴ/25450/02/20, որոնք բացառում են այդ հիմքերին անդրադառնալը ոչ իրավասու դատարանի կողմից)։
Այսպիսով, սնանկության դատարանը սույն գործով իրավական գնահատական է տվել այնպիսի հարցերի, որի իրավասությունը չունի «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 4-րդ հոդվածի շրջանակներում՝ արդյունքում խախտելով Արա Հակոբյանի՝ ՀՀ Սահմանադրության 61-րդ և 63-րդ հոդվածներով սահմանված արդյունավետ դատական պատշտպանության և արդար դատաքննության իրավունքները, այնքանով, որքանով քննարկել է դատարանի քննությանը ոչ ենթակա հարցեր՝ անդրադառնալով Արա Հակոբյանի սեփականության իրավունքի ծագման հիմքերի իրավաչափությանը որպես ոչ իրավասու դատարան։
Ինչ վերաբերում է Գույքը պարտապանին չպատկանելուն, ապա, ինչպես արդեն նշվել է ք. Երևան, Այվազովսկի 14 հացեում գտնվող գույքը հանդիսացել է գրավի առարկա «ԲՏԱ Բանկ» ՓԲԸ-ի հանդեպ «Նոր Տուն» ՍՊԸ-ի ստանձնած պարտավորությունների կատարումն ապահովելու համար։ «Նոր Տուն» ՍՊԸ-ի կողմից պարտավորությունները չկատարելու հետևանքով Բանկի հայցի քննության արդյունքում Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանը 06.04.2011թ. թիվ ԵԿԴ/2769/02/10 վճռով որոշել է պատասխանող «Նոր Տուն» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունից հօգուտ «ԲՏԱ Բանկ» բաժնետիրական ընկերության բռնագանձել վարկի չմարված գումարը և տոկոսները՝ բռնագանձումը տարածելով գրավի առարկա ք. Երևան, Այվազովսկու 14 հասցեում գտնվող գույքի վրա։
Կատարողական թերթի հիման վրա ԴԱՀԿ ծառայությունում հարուցված կատարողական վարույթի ընթացքում 2012 թվականի հունիսի 25-ի թիվ ԵՇԴ/0029/04/12 վճռով պարտապան «Նոր Տուն» ՍՊԸ-ն Երևան քաղաքի Շենգավիթ վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից ճանաչվել է սնանկ։
«ԲՏԱ Բանկ» բաժնետիրական ընկերության ներկայացուցիչ Անահիտ Մարտիրոսյանը 27.06.2012թ. մորատորում չտարածելու մասին ծանուցում է ներկայացրել «Նոր Տուն» ՍՊԸ-ի նկատմամբ հարուցված թիվ ԵՇԴ/0029/04/12 սնանկության գործը քննող Երևան քաղաքի Շենգավիթ վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության դատարանին, որով խնդրել է մորատորիում չտարածել թիվ 01/11-824/11 կատարողական վարույթի նկատմամբ և թույլատրել ԴԱՀԿ ծառայությանը հարկադիր աճուրդով իրացնելու «ԲՏԱ Բանկ» բաժնետիրական ընկերության օգտին գրավադրված գույքը և կատարել ԵԿԴ/2769/02/10 քաղաքացիական գործով կայացված վճռի պահանջները։
Այս պայմաններում կատարողական գործողությունների ընթացքում արգելանք է կիրառվել գույքի նկատմամբ և որոշում է կայացվել այն հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդով իրացնելու մասին։ Այդ որոշման կատարման արդյունքում գույքն իրացվել է և գնորդ Արա Հակոբյանի հետ կնքվել է առուվաճառքի պայմանագիր, իսկ կատարողական վարույթը կարճվել է։
Այսպիսով, Արա Հակոբյանի կողմից գույքը ձեռք է բերվել օրենքով սահմանված պահանջներին համապատասխան, իսկ գույքի նկատմամբ պարտապան Արմեն Ստամբոլցյանի սեփականության իրավունքը դադարել է գույքի հարկադիր էլեկտրոնային աճուրդում իրացնելու արդյունքում։
Վկայակոչելով Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 39-րդ հոդվածի 3-րդ մասի գ) կետի և ՀՀ վճռաբեկ դատարանի ԵԱՔԴ/0058/04/16 գործով 07.06.2019թ. որոշմամբ և 28.12.2015թ. թիվ ԵԿԴ/1873/02/14 քաղաքացիական գործով արտահայտված դիրքորոշումները՝ նշել է, որ Դատարանի բողոքարկվող որոշումը հիմնավոր և օրինական չէ և ենթակա է վերացման։
Դատարանը չի անդրադարձել պարտատեր Արա Հակոբյանի ներկայացուցչի կողմից 17.11.2021թ. ներկայացված միջնորդությամբ ի լրումն գույքն արգելանքից հանելու միջնորդության ներկայացված փաստարկներին առ այն, որ նշված գործով սնանկության վարույթում պարտատեր Էրեբունի վարչական շրջանի հանդեպ պարտավորություններն ամբողջությամբ մարված են (ներառյալ վերջինիս կողմից նախապես վճարված պետական տուրքը), ինչպես նաև 01.12.2021թ. դատական նիստի ընթացքում ներկայացված փաստարկներին առ այն, որ սնանկության գործով կաոավարչի վարձատրությունն ու ծախսերը ևս վճարված են, ուստի գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքները պահպանելու անհրաժեշտություն չկա։
Ընդ որում, նույն դատական նիստում սնանկության գործով կառավարչի ներկայացուցիչը չի առարկել գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքները վերացնելու միջնորդության վերաբերյալ։
Այս տեսանկյունից ևս հիմնավորված չէ գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքները վերացնելու մասին միջնորդությունը դատարանի կողմից մերժելը։
Միևնույն ժամանակ բողոքաբերը նշել է, որ Դատարանի 07.12.2021թ. որոշումը, որով կառավարչի միջնորդության հիման վրա վերացվել է պարտապանի գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքները, չի կարող խոչընդոտել վերաքննիչ բողոքի քննությանը, քանի որ բողոքարկված դատական ակտն ակնհայտ անարդար դատական ակտ է՝ դրանում շարադրված հետևություններն անօրինական ու անհիմն են:
Վերոգրյալի հիման վրա բողոքաբերը խնդրել է վերացնել Դատարանի որոշումը և հարցն ուղարկել ամբողջ ծավալով նոր քննության։

2.1 Վերաքննիչ բողոքի պատասխան ներկայացրած անձի դիրքորոշումը և հիմնավորումները.
Բողոքաբերը իր վերաքննիչ բողոքի 1-ին գլխով ներկայացնելով Թիվ ԵԿԴ/2769/02/10 քաղաքացիական գործը և դրա հիման վրա հարուցված կատարողական վարույթը, որի շրջանակում ապօրինի ձեռք է բերել գույքը, չի ներկայացրել շատ կարևոր հանգամանք. Թիվ ԵԿԴ/2769/02/10 գործով պատասխանող, իսկ հետագայում նույն գործով ՀՀ ԱՆ ԴԱՀԿ ծառայությունում (ներկայուս ՀՀ ԱՆ ՀԿԱ ծառայություն) հարուցված կատարողական վարույթի շրջանակներում պարտապան «Նոր-տուն» ՍՊ ընկերությունը դեռևս 2014 թվականի սեպտեմբերի 23-ին ՀՀ ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից (նախագահող դատավոր Ա. Կուբանյան, ԵՇԴ/0029/04/12) կայացրաճ վճռով լուծարվել է։
Փաստացի Նոր-Տուն ՍՊԸ-ի դեմ հարուցված սնակության վարույթն ավարտվել է «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 87-րդ հոդվածի հիմքերով, այսինքն 2014 թվականի սեպտեմբերի 23-ից «Նոր-Տուն» ՍՊԸ-ն այլևս գույություն չի ունեցել, իսկ համաձայն «Դատական հարկադիր ակտերի կատարման մասին» ՀՀ օրենքի 42-րդ հոդվածի 1-ին մասի 9-րդ ենթակետի՝ Հարկադիր կատարողը կատարողական վարույթը կարճում է, եթե' պարտապան-իրավաբանական անձը կամ պահանջատեր-իրավաբանական անձը լուծարվել է։ Նշել է, որ 09.01.2017թ. ի վեր բողոբաբեր Արա Հակոբյանը 09.01.2017թ. «կնքած պայմանագրից» ծագող իրավունքի պետական գրանցում չի կատարել։
ՀՀ վճռաբեկ դաարանի 2019 թվականին թիվ ԵԱՔԴ/0058/04/16 որոշման վկայակոչմամբ՝ նշել է, որ գույքի նկատմամբ որևէ իրավունք չի ծագել Արա Հակոբյանի մոտ, ավելին, 28.12.2018թ. Արմեն Ստամբոլցյանին սեփականության իրավունքով պատկանող ք.Երևան Այվազովսկու 14 հասցեում գտնվող գույքը սնանկության վարույթով ներառված է եղել պարտապանի գույքի կազմում և Դատարանի 25.05.2018 թվականի որոշմամբ սնանկության գործով կառավարչի միջնորդությունը բավարարվել է և թուլատրվել է սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանին հրապարակային սակարկություններով վաճառել այն։ Հատկանշական է նաև այն փաստը, որ սույն գործով բողոքաբերը ներկայացրել է պահանջատեր գրանցվելու դիմում, որպեսզի սույն գործով կողմ դառնա, սակայն օրենքով սահմանված կարգով Արա Հակոբյանի դիմումի դեմ ներկայացվել է առարկություն, ինչի վերաբերյալ դեռևս դատարանի որոշում առկա չէ։ Բողոքաբերը սույն գործով կողմ չի հանդիսանում։ Ընդ որում բողոքարկելով Դատարանի 25.05.2018 թվականի որոշումը Վերարննիչ դատարանը մերժել է բողոքը վարույթ ընդունելը, պատճառաբանելով, որ այն ժամանակ Գագիկ Ղևոնդյանը որպես կողմ իրավունք է ունեցել բողոքարկելու դատարանի որոշումը, ինչը չի արել։
Ինչ վերաբերում է բողոքաբերի այն փաստարակին, որ գույքի նկատմամբ մորատորիում չտարածելու մասին դիմում է առկա, ապա սույն գործով այդպիսի դիմում չկա, իսկ «Նոր-Տուն» ՍՊ ընկերության սնակության ԵՇԴ/0029/04/12 գործով ներկայացված մորատորիում չտարածելու դիմումին անդրադառնալով, սույն գործի հետ նույնանման հանգամանքների համադրմամբ վկայակոչելով ՀՀ Վճռաբեկ դատարանի թիվ ԵԿԴ/0090/04/13 գործով 2021 թվականին կայացրած որոշումը՝ նշել է, որ բողոքաբեր Արա Հակոբյանը, վերաքննիչ բողոքում վկայակոչելով մորատորում չտարածելու մասին դիմումը, հաշվի չի առել մի բան, որ «Նոր-Տուն» ՍՊ ընկերությունը դեռևս 2014 թվականի սեպտեմբերի 23-ին ՀՀ ընդհանուր իրավասության դատարանի կողմից կայացրաճ վճռով լուծարվել է և սնակության վայույթը ավարտվել է։ Այսինքն տվյալ պարագայում գրավառու Բանկի ռիսկն է իր բավարարումը ստանալ, մինչև սնակության գործով ավարտի վճռի կայացումը, իսկ համաձայն ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 247-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի՝ գրավը դադարում է՝ գրավով ապահովված պարտավորությունը դադարելով:
Ամփոփելով վերոգրյալը՝ փաստել է, որ ՀՀ Սնանկության դատարանը քնության առնելով Արա Հենրիկի Հակոբյանի կողմից ք. Երևան, Այվազովսկու 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքները վերացնելու պահանջի մասին միջնորդությունը, իրականացրել է բազմակողմանի, ամբողջական և օբյեկտիվ քննություն, որի արդյունքում 01.12.2021թ. կայացրել է օրինական, պատճառաբանված և օբյեկտիվ որոշում, իրավամբ արձանագրելով. «... Նակատի ունենալով, որ նշված գույքը պատկանում է Արմեն Գուրգենի Ստամբոլցյանին, և Արա Հենրիկի Հակոբյանի սեփականության իրավունքը չի ծագել դրա նկատմամբ, ուստի այն հանդիսանում է Արմեն Գուրգենի Ստաբոլցյանին սեփականության իրավունքով պատկանող գույք (պարտապանի գույքի կազմում), հետևաբար Արա Հենրիկի Հակոբյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը գույքի նկատմամբ կիրառված արգելանքը վերացնելու վերաբերյալ անհիմն է և ենթակա է մերժման:
Վերոգրյալի հիման վրա խնդրել է վերաքննիչ բողոքը մերժել:

3. Վերաքննիչ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.
Վերաքննիչ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.
1) Երևան քաղաքի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի 11.08.2017թ. վճռել է Երևան համայնքի դիմումը բավարարել՝ Արմեն Ստամբոլցյանին ճանաչել սնանկ: Նույն վճռով արգելանք է դրվել պարտապանին պատկանող գույքի վրա: 11.08.2017թ. տրվել է կատարողական թերթ:
2) Սնանկության գործով կառավարիչ է նշանակվել Հովհաննես Սողոմոնյանը:
3) Երևան քաղաքի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի 25.05.2018թ. որոշմամբ Դատարանը բավարարել է Կառավարչի միջնորդությունը՝ թույլատրելով հրապարակային սակարկությունների միջոցով իրացնել ք.Երևան, Այվազովսկու 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը՝ 702.400.000 ՀՀ դրամ մեկնակրակյին գնով:
4) Արա Հակոբյանը, ով պարտատիրոջ կարգավիճակ է ձեռք բերել 15.11.2021թ., երբ գրանցվել է վերջինիս պահանջը սնանկության վարույթում՝ նախկին պարտատեր Գագիկ Ղևոնդյանի պահանջը Արա Հակոբյանին զիջելու հիմքով, 20.05.2021թ. Դատարան ներկայացրած դիմումով հայտնել է, որ Երևան քաղաքի Այվազովսկու թիվ 14 հասցեում գտնվող Արմեն Ստամբոլցյանին սեփականության իրավունքով պատկանող անշարժ գույքն իիրացվել է էլեկտրոնային աճուրդի միջոցով և 19.01.2017թ. իր և Հարկադիր կատարման ծառայության միջև կնքվել է առուվաճառքի պայմանագիր, սակայն հաշվի առնելով, որ Արմեն Ստամբոլցյանն սեփականության իրավունքով պատկանող անշարժ գույքի վրա առկա են սնանկության գործի շրջանակներում կիրառված արգելանքներ, որոնք խոչընդոտում են իր սեփականության իրավունքի գրանցմանը, խնդրել է վերացնել ք.Երևան, Այվազովսկի 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքի վրա, թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 սնանկության գործով կիրառված արգելանքնեը:
5) Դատարանը 01.12.2021թ. քննության առնելով Արա Հակոբյանի միջնորդությունը մերժել:
6) Դատարանը, քննության առնելով սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու վերաբերյալ, 07.12.2021թ. որոշել է միջնորդությունը բավարարել՝ վերացնել թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 սնանկության գործվ Արմեն Ստամբոլցյանին սեփականության իրավունքով պատկանող ք.Երևան, Էրեբունի Այվազովսկու փողոց 14/11 հասցեում գտնվող անշարժ գույքի նկատմամբ կիրառված բոլոր արգելանքները և սահմանափակումները, այդ թվում 07.12.2021թ. տրված թիվ ՄԴ-07122021-01-0307 միասնական տեղեկանքում նշված գույքային իրավունքների սահմանափակումները:

4. Վերաքննիչ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Վերաքննիչ բողոքի քննության արդյունքում Վերաքննիչ դատարանը հանգեց ներքոգրյալին.
Արա Հակոբյանը, դիմելով Դատարան, հայտնել է, որ սնանկության վարույթի ընթացքում կիրառված արգելանքները խոչընդոտում են հրապարակային սակարկությունների միջոցով իրացված գույքի՝ ք.Երևան, Այվազովսկու 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի գրանցմանը, ուստի նշվածի հիման վրա խնդրել է վկայակոչած գույքը հանել արգելանքից:
Դատարանը բողոքարկված դատական ակտով մերժել է նշված միջնորդությունը:
Արա Հակոբյանը, բողոքարկելով նշված որոշումը, խնդրել է վերացնել այն՝ հարցն ուղարկել ամբողջ ծավալով նոր քննության։
Այնուհետև Դատարանը, քննության է առել սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու վերաբերյալ, 07.12.2021թ. որոշել է վերջինիս միջնորդությունը բավարարել՝ վերացնելով թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 սնանկության գործով Արմեն Ստամբոլցյանին սեփականության իրավունքով պատկանող ք.Երևան, Էրեբունի Այվազովսկու փողոց 14/11 հասցեում գտնվող անշարժ գույքի նկատմամբ կիրառված բոլոր արգելանքները և սահմանափակումները, այդ թվում 07.12.2021թ. տրված թիվ ՄԴ-07122021-01-0307 միասնական տեղեկանքում նշված գույքային իրավունքների սահմանափակումները:
Փաստերի նման դասավորվածությունից հետևում է, որ փաստորեն, Դատարանի 01.12.2021թ. որոշման դեմ Արա Հակոբյանի կողմից բերված վերաքննիչ բողոքը դարձել է առարկայազուրկ: Վերաքննիչ բողոքը պայմանականորեն հիմնավորված համարելու և բավարարելու պարագայում անգամ հնարավոր չէ նշել այն իրավաչափ նպատակը, որին պետք է ծառայի հարցի նոր քննությունը, քանի որ Արա Հակոբյանի իրավունքի ենթադրյալ խախտումը վերացել է` հանգեցնելով նաև այդ իրավունքի դատական պաշտպանության անհրաժեշտության վերացման, ուստի անհիմն է նաև բողոքաբերի փաստարկն առ այն, որ Դատարանի 07.12.2021թ. որոշման առկայությունը չի կարող խոչընդոտել բողոքի քննությանը։ Նկարագրված իրավիճակում բողոքը բավարարելու անհրաժեշտությունը բացակայում է, և այն ենթակա է մերժման:
Անդրադառնալով դատական ծախսերը բաշխելու հարցին՝ Վերաքննիչ դատարանն անհրաժեշտ է համարում նշել հետևյալը.
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 102-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` պետական տուրքի գանձման օբյեկտները, պետական տուրքի չափը և վճարման կարգը սահմանվում են «Պետական տուրքի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով:
«Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված չէ միջանկյալ դատական ակտերը բողոքարկելու համար պետական տուրքի վճարման կանոնակարգում:
Հետևապես` Վերաքննիչ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ բողոք բերելու համար դատական ծախսերը բաշխելու հարցը համարել լուծված, քանի որ միջանկյալ դատական ակտերը վերաքննության կարգով բողոքարկելու համար պետական տուրք ենթակա չէ վճարման (տե'ս նաև ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 14.04.2008 թվականի թիվ 3-365(ՎԴ) քաղաքացիական գործով որոշումը, որը կիրառելի է նաև գործող կանոնարկումների նկատմամբ):
Վերոգրյալ պատճառաբանությունների և եզրահանգումների հիման վրա Վերաքննիչ դատարանը, ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 380-րդ, 381-րդ և 387-րդ հոդվածներով,

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Արա Հակոբյանի վերաքննիչ բողոքը մերժել՝ ՀՀ Սնանկության դատարանի՝ «Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով Արա Հենրիկի Հակոբյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը կիրառված արգելանքը վերացնելու վերաբերյալ քննության առնելու մասին» 01.12.2021թ. թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 որոշումը թողնելով անփոփոխ:
2. Դատական ծախսերի հարցը համարել լուծված:

Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման։

ՆԱԽԱԳԱՀՈՂ ԴԱՏԱՎՈՐ Ս.ԹՈՐՈՍՅԱՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական Սնանկության գործ թիվ ԵԷԴ/0053/04/14
դատարանի որոշում 2022թ.
Սնանկության գործ թիվ ԵԷԴ/0053/04/14
Նախագահող դատավոր՝ Ն. Գաբրիելյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱՆՈՒՆԻՑ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական
պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան) հետևյալ կազմով՝

նախագահող Մ. ԴՐՄԵՅԱՆ
զեկուցող Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ
Ա. ԲԱՐՍԵՂՅԱՆ
Ս. ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ
Է. ՍԵԴՐԱԿՅԱՆ

2022 թվականի հուլիսի 29-ին
գրավոր ընթացակարգով քննելով Արա Հակոբյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 11.01.2022 թվականի «Վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժելու մասին» որոշման դեմ՝ ըստ դիմումի ըստ Երևան համայնքի (այսուհետ` Համայնք) ընդդեմ Արմեն Ստամբոլցյանի` սնանկ ճանաչելու պահանջի մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.
Դիմելով դատարան՝ Համայնքը պահանջել է Արմեն Ստամբոլցյանին ճանաչել սնանկ:
Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր՝ Ե. Եսոյան) 24.11.2014 թվականի վճռով դիմումը բավարարվել է:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 10.06.2016 թվականի որոշմամբ Արմեն Ստամբոլցյանի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 24.11.2014 թվականի վճիռը թողնվել է օրինական ուժի մեջ:
ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատի 07.04.2017 թվականի որոշմամբ Արմեն Ստամբոլցյանի վճռաբեկ բողոքը բավարարվել է` ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 10.06.2016 թվականի որոշումը բեկանվել և գործն ուղարկվել է Երևանի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարան` նոր քննության:
Երևանի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի (դատավոր՝ Ռ. Բունիաթյան) 11.08.2017 թվականի վճռով դիմումը բավարարվել է:
ՀՀ սնանկության դատարանի (դատավոր՝ Ա. Բաբայան) (այսուհետ` Դատարան) 07.12.2021 թվականի որոշմամբ անշարժ գույքի նկատմամբ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու մասին Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի միջնորդությունը բավարարվել է:
ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 11.01.2022 թվականի որոշմամբ Դատարանի 07.12.2021 թվականի «Սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու վերաբերյալ քննության առնելու մասին» որոշման դեմ Արա Հակոբյանի վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժվել է:
Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Արա Հակոբյանը (ներկայացուցիչ Լյուդվիկ Դավթյան):
Վճռաբեկ բողոքի պատասխաններ են ներկայացրել Արմեն Ստամբոլցյանը (ներկայացուցիչ Կարո Ասատրյան) և Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանը:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքը, հիմնավորումները և պահանջը.
Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.
Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ սահմանադրության 61-րդ և 63-րդ հոդվածները, «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 6-րդ մասը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 10-րդ հոդվածի 1-ին և 4-րդ մասերը, 360-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին և 3-րդ կետերը, 362-րդ հոդվածի 5-րդ մասը և 365-րդ հոդվածը, կիրառել է 17.06.1998 թվականի ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 36-րդ հոդվածի 1-ին մասը, որը չպետք է կիրառեր:
Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.
Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ սույն գործում առկա են սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից դատարան ներկայացված 15.11.2021 թվականի և 16.12.2021 թվականի պարտատերերի գրանցամատյանը, որում սահմանված կարգով կատարվել են համապատասխան փոփոխություններ, և Արա Հակոբյանը այդ գրացամատյանում գրանցվել է որպես պարտատեր:
Վերաքննիչ դատարանը բողոքարկվող որոշմամբ զրկել է գործին մասնակցող անձ Արա Հակոբյանին իրեն վերաբերող և իր իրավունքները խախտող դատական ակտը բողոքարկելու իրավունքից:
Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ սույն գործով պահանջի զիջման հիմքով սնանկության վարույթում տեղի է ունեցել պարտատիրոջ փոփոխություն, որտեղ Գագիկ Ղևոնդյանի փոխարեն պարտատեր է գրանցվել Արա Հակոբյանը, այդ փոփոխությունները, օրենքի պահանջին համապատասխան, գրանցվել են կառավարչի կողմից վարվող պարտատերերի գրանցամատյանում։
Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ գործում առկա է նաև 16.12.2021 թվականի սնանկության գործով կառավարչի կողմից դատարան ներկայացված՝ հավաքագրված գումարների բաշխման ծրագիրը, որտեղ որպես միակ պարտատեր է նշված Արա Հակոբյանը։
Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է նաև, որ Դատարանի 07.12.2021 թվականի դատական ակտով որոշվել է վերացնել այն գույքի նկատմամբ առկա սահմանափակումները՝ մեկ այլ անձի իրավունքի գրանցման համար, որի նկատմամբ Արա Հակոբյանի սեփականության իրավունքը հաստատվել էր վարչական ակտով և անշարժ գույքի առուվաճառքի պայմանագրով։

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է վերացնել Վերաքննիչ դատարանի 11.01.2022 թվականի «Վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժելու մասին» որոշումը։

2.1 Վճռաբեկ բողոքի դեմ Արմեն Ստամբոլցյանի կողմից բերված պատասխանի հիմնավորումները․
Տվյալ դեպքում կառավարչի կողմից վարվող պարտատերերի գրանցամատյանը չի կարող հանդիսանալ պահանջատեր գրանցված լինելը հիմնավորող թույլատրելի ապացույց։ Այսինքն՝ բողոքաբեր Արա Հակոբյանը Վերաքննիչ դատարանի 11.01.2022 թվականի որոշման պահին «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված կարգով գրանցված պահանջատեր չի եղել։

2.2 Վճռաբեկ բողոքի դեմ Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից բերված պատասխանի հիմնավորումները․
Սույն բողոքը քննության արդյունքում չի կարող բավարարվել, քանի որ 10․12․2021 թվականին գույքի նկատմամբ գրանցվել է «Արնդանե» ՍՊԸ-ի սեփականության իրավունքը, տվյալ պարագայում 07․12․2021 թվականի որոշումից բխող հետևանքն արդեն իսկ կատարված փաստ է։
«Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի ընդհանուր տրամաբանությունից հետևում է, որ օրենսդիրի կողմից պարտապանին սնանկ ճանաչելու մասին վճռի և սնանկության վարույթով կայացվող այլ որոշումների օրինական ուժի մեջ մտնելու դրույթ նախատեսելն ինքնանպատակ չէ և ժամանակի գործոնի ազդեցությամբ պայմանավորված ուղղված է պարտատերերի շահերի պաշտպանության ապահովմանը։

3. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները.
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 394-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է` առերևույթ առկա է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտում այն հիմնավորմամբ, որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ է տրվել «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի և ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 360-րդ հոդվածի այնպիսի խախտում, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը:
Սույն բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում անդրադառնալ սնանկության գործով կայացված միջանկյալ դատական ակտը պարտատիրոջ կողմից բողոքարկելու իրավական հնարավորության հարցին:
ՀՀ Սահմանադրության 61-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի իր իրավունքների և ազատությունների արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունք:
ՀՀ Սահմանադրության 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի անկախ և անաչառ դատարանի կողմից իր գործի արդարացի, հրապարակային և ողջամիտ ժամկետում քննության իրավունք:
«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասինզ» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք, երբ որոշվում են նրա քաղաքացիական իրավունքները և պարտականությունները կամ նրան ներկայացրած ցանկացած քրեական մեղադրանքի առնչությամբ, ունի օրենքի հիման վրա ստեղծված անկախ ու անաչառ դատարանի կողմից ողջամիտ ժամկետում արդարացի և հրապարակային դատաքննության իրավունք:
Եվրոպայի խորհրդի Նախարարների կոմիտեի 07.02.1995 թվականի թիվ R(95)5 հանձնարարականի 1-ին հոդվածի (a) կետով նախատեսված սկզբունքի համաձայն` պետք է առկա լինի վերադաս դատարանի (երկրորդ ատյանի դատարան) կողմից ստորադաս դատարանի (առաջին ատյանի դատարան) ցանկացած որոշման վերանայման հնարավորություն: Այսինքն` առաջին ատյանի դատական ակտերի նկատմամբ դատական վերահսկողությունը պետք է իրականացվի այնպես, որպեսզի հնարավորինս ապահովվի դատավարական օրենքով սահմանված կարգով բողոքարկման ենթակա դատական ակտի վերանայման հնարավորությունը վերադաս դատարանի կողմից (երկրորդ ատյանի դատարան): Այն է` երբ պետության դատական համակարգն ունի եռաստիճան կառուցվածք, անձը պետք է ունենա առնվազն երկու ատյանում լսված լինելու իրավունք: Հետևաբար Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դատարանների կողմից չեն կարող այնպիսի ձևական խոչընդոտներ ստեղծվել, որոնց արդյունքում կարող է խախտվել անձանց` դատական ակտի` օրենքով նախատեսված կարգով վերանայման իրավունքը (տե´ս, ի թիվս այլնի, Ժաննա Տերյանն ընդդեմ Վահան Տերյանի և Վահան Տերյանն ընդդեմ Ժաննա Տերյանի թիվ ԵԱՆԴ/0563/02/16 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 07.12.2018 թվականի որոշումը):
ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացված որոշմամբ արդեն իսկ արձանագրել է, որ ՀՀ Սահմանադրության և Կոնվենցիայի համապատասխան հոդվածներով ամրագրված անձի դատական պաշտպանության իրավունքի կարևոր բաղադրիչներից մեկը դատական ակտերի բողոքարկման իրավունքն է: Բողոքարկման ինստիտուտն իրավական միջոց է, որը հնարավորություն է տալիս որոշակի ընթացակարգի միջոցով գործնականում ապահովել դատական սխալների բացահայտումը և ուղղումը` դրանով իսկ նպաստելով արդարադատության նպատակների գործնականում իրականացմանը (տե՛ս, ի թիվս այլնի, Սուսաննա Արարատի Միրզոյանն ընդդեմ Սուսաննա Միհրանի Միրզոյանի թիվ ԱՐԱԴ/0170/02/14 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 27.11.2015 թվականի որոշումը, «Ֆասթ Սփլայ» ՍՊԸ-ն ընդդեմ ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի թիվ ՎԴ3/0347/05/13 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 04.03.2015 թվականի որոշումը, Վարդան Աբրահամյանն ընդդեմ «Արդշինբանկ» ՓԲԸ-ի թիվ ԵԴ/17609/02/18 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 19.04.2019 թվականի որոշումը):
Բացի այդ, ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներում, անդրադառնալով Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (այսուհետ` Եվրոպական դատարան) նախադեպային իրավունքին, բազմիցս փաստել է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում երաշխավորված են անձի դատական պաշտպանության և արդար դատաքննության հիմնական իրավունքները: Մասնավորապես` ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նշել է, որ դատարանի մատչելիության իրավունքն արդար դատաքննության իրավունքի բաղկացուցիչ մասն է: Այնուամենայնիվ, այդ իրավունքը բացարձակ չէ և կարող է ենթարկվել սահմանափակումների: Այդ սահմանափակումները թույլատրվում են, քանի որ մատչելիության իրավունքն իր բնույթով պահանջում է պետության կողմից որոշակի կարգավորումներ: Այս առումով պետությունը որոշակի հայեցողական լիազորություն ունի: Դատարանի մատչելիության իրավունքի սահմանափակումը պետք է իրականացվի այնպես, որ այն չխախտի կամ զրկի անձին մատչելիության իրավունքից այնպես կամ այն աստիճան, որ խախտվի այդ իրավունքի բուն էությունը: Դատարանի մատչելիության իրավունքի սահմանափակումը չի կարող համատեղելի լինել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի հետ, եթե այն իրավաչափ նպատակ չհետապնդի և եթե չլինի ողջամիտ հարաբերակցություն ձեռնարկվող միջոցների և հետապնդվող նպատակների միջև համաչափության առումով (տե´ս, «Կոնվերս բանկ» ՓԲԸ-ն ընդդեմ Քրիստինե Տոնոյանի, Օվսաննա Մեսրոբյանի թիվ ԵԿԴ/2357/02/17 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 14.03.2019 թվականի որոշումը):
Եվրոպական դատարանը նշել է նաև, որ դատարանի մատչելիությունն օրենսդրական կարգավորումների առարկա է, և դատարանները պարտավոր են կիրառել դատավարական համապատասխան կանոնները՝ խուսափելով ինչպես գործի արդարացի քննությանը խոչընդոտող ավելորդ ձևականություններից (ֆորմալիզմից), այնպես էլ չափազանց ճկուն մոտեցումից, որի դեպքում օրենքով սահմանված դատավարական պահանջները կկորցնեն իրենց նշանակությունը: Ըստ Եվրոպական դատարանի՝ դատարանի մատչելիության իրավունքը խաթարվում է այն դեպքում, երբ օրենսդրական նորմերը դադարում են ծառայել իրավական որոշակիության ու արդարադատության պատշաճ իրականացման նպատակներին և խոչընդոտում են անձին հասնել իրավասու դատարանի կողմից իր գործի ըստ էության քննությանը (տե՛ս, Dumitru Gheorghe v. Romania գործով Եվրոպական դատարանի 12.04.2016 թվականի վճիռը, կետ 28):
Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ վերը նշված իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո անհրաժեշտ է համակցության մեջ մեկնաբանել ‹‹Սնանկության մասին›› ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասը և ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 360-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 360-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն` առաջին ատյանի դատարանի վճիռների և նույն օրենսգրքի 361-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված որոշումների դեմ վերաքննիչ բողոք բերելու իրավունք ունեն` գործին մասնակցող անձինք:
«Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` սնանկության գործերի վարումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով, Հայաստանի Հանրապետության դատական օրենսգրքով և նույն օրենքով սահմանված կարգով:
Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` եթե նույն օրենքով սահմանված են այլ կանոններ, քան Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով, ապա սնանկության գործի քննությունն իրականացվում է նույն օրենքով սահմանված կանոններով:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 1-ին հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ նույն օրենսգրքով սահմանված կանոնները կիրառելի են (…) սնանկության գործի վարման և դրա շրջանակում առանձին քաղաքացիական գործերի քննության նկատմամբ, եթե այլ բան նախատեսված չէ <<Սնանկության մասին>> Հայաստանի Հանրապետության օրենքով:
«Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատարանի` սնանկության գործն ըստ էության լուծող դատական ակտերը կարող են բողոքարկվել վերաքննության կարգով։ Վերաքննիչ բողոք կարող է բերվել այդ ակտի օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո` 15-օրյա ժամկետում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ դատարանը ժամկետի բացթողումը համարում է հարգելի։
«Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` պարտապանին սնանկ ճանաչելու կամ սնանկ ճանաչելու դիմումը մերժելու մասին դատարանի վճիռը կարող են բողոքարկել պարտապանը, պարտատերը (պարտատերերը):
«Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 6-րդ մասի համաձայն` սնանկության գործի քննության ընթացքում կայացվող որոշումները կարող են բողոքարկվել վերաքննության կարգով` դրանք կայացվելուց հետո` 15-օրյա ժամկետում, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ վերաքննիչ դատարանը ժամկետի բացթողումը համարում է հարգելի: (…):
Վերոգրյալ հոդվածների վերլուծությունից հետևում է, որ սնանկության գործի քննության ընթացքում կայացվող դատական ակտերը գործին մասնակցող անձինք կարող են բողոքարկել վերաքննության կարգով։
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` դատարանը, գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը` ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ։
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 372-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի համաձայն` վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժվում է, եթե բողոքը ներկայացրել է այն անձը, որը դատական ակտը բողոքարկելու իրավունք չունի:
ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներում բազմիցս անդրադարձել է դատարանների կողմից գործում առկա բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման իրավական վերլուծությանը, ուստի սույն որոշմամբ կրկին դրան չի անդրադառնում (տե՛ս, ի թիվս այլնի, Վարուժան Ավագյանն ընդդեմ Քնարիկ և Կորյուն Հարությունյանների թիվ ԵԱՔԴ/4311/02/15 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 14.05. 2019 թվականի որոշումը):
Մեկ այլ որոշմամբ ՀՀ վճռաբեկ դատարանն անդրադառնալով դատարանի ներքին համոզմունքի իրավական վերլուծությանը, արձանագրել է, որ այն չպետք է մեկուսացված լինի գործի փաստական հանգամանքներից և դրանում առկա ապացույցներից, այլ օբյեկտիվորեն պետք է հիմնվի դրանց վրա և լինի գործի բազմակողմանի և օբյեկտիվ քննության արդյունք: Միայն այդ պարագայում դատական ակտը կարող է համարվել օրինական, համոզիչ և հեղինակավոր ոչ միայն դատարանի համար, այլև դատական պաշտպանության դիմած անձանց համար: Նշվածից հետևում է, որ դատական ակտի հիմքում չեն կարող դրվել այնպիսի փաստեր, որոնց վերաբերյալ օբյեկտիվ և բազմակողմանի քննություն չի իրականացվել (տե՛ս, Զարուհի, Գայանե Այվազյաններն ընդդեմ Նաիրա Պետրոսյանի, Մարիա Այվազյանի թիվ ԵԿԴ/4379/02/14 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 27.12.2017 թվականի որոշումը):
Հավելելով վերը նշվածին՝ Վճռաբեկ դատարանը մեկ այլ որոշմամբ արձանագրել է, որ ներքին համոզմունքը պետք է հիմնված լինի գործում առկա բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա և ոչ մի դեպքում չի կարող ընկալվել որպես դատարանի կողմից կամայական դրսևորում: Այսինքն՝ ապացույցների գնահատման գործընթացում դատարանը պետք է զերծ մնա շահագրգիռ, կողմնակալ և կանխակալ մոտեցում ցուցաբերելուց և դրանք հետազոտի տվյալ վեճի լուծման համար թույլատրելիության, վերաբերելիության, բավարարության և արժանահավատության տեսանկյունից (տե՛ս, ըստ դիմումի Գայանե Կիրակոսյանի՝ թիվ ՇԴ/0016/04/18 քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 31.07.2019 թվականի որոշումը):

Սույն գործի փաստերի համաձայն` Համայնքը Դատարան է ներկայացրել Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկությունը ճանաչելու դիմում (հավելված, հատոր 1-ին, գ.թ. 5-8):
Երևանի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի 11.08.2017 թվականի վճռով դիմումը բավարարվել է (հավելված, հատոր 2-րդ, գ.թ. 57-68):
Դատարանի 08.12.2017 թվականի որոշմամբ հաստատվել է Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով պահանջների վերջնական ցուցակը, որտեղ ի թիվս այլնի գրանցվել է Գագիկ Ղևոնդյանի չապահովված պահանջը՝ 510.000 ՌԴ ռուբլու չափով (հավելված, հատոր 2-րդ, գ.թ. 85-87):
Դատարանի 07.12.2021 թվականի որոշմամբ անշարժ գույքի նկատմամբ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու մասին Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի միջնորդությունը բավարարվել է (հավելված, հատոր 4-րդ, գ.թ. 1-24):
Վերաքննիչ դատարանը 11.01.2022 թվականի որոշմամբ «Սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու վերաբերյալ քննության առնելու մասին» որոշման դեմ Արա Հակոբյանի բերած վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժել է` պատճառաբանելով, որ սույն գործով Դատարանի 07.12.2021 թվականի որոշումն Արա Հակոբյանը բողոքարկելու իրավունք չունի՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ գործի հավելվածի նյութերի ուսումնասիրությունից հետևում է, որ նա չի հանդիսանում սույն գործով գործին մասնակցող անձ, ինչ վերաբերում է գործի հավելվածի նյութերում առկա՝ Արա Հակոբյանի կողմից ներկայացված պահանջատեր գրանցվելու վերաբերյալ դիմումին և դրան կից ներկայացված՝ փոխառության պայմանագրին, ըստ որի՝ սույն գործով պահանջատեր Գագիկ Ղևոնդյանը պարտավորվում է հիշյալ պայմանագրով սահմանված ժամկետում փոխառության գումարը փոխատուին պայմանագրով սահմանված ժամկետում չվերադարձնելու դեպքում կատարել պահանջի զիջում (ցեսիա), ապա 17.06.1998 թվականին ընդունված, 01.01.1999 թվականին ուժի մեջ մտած և 09.04.2018 թվականին ուժը կորցրած ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 36-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դատավարությունից կողմերից մեկի դուրս գալու դեպքում (քաղաքացու մահ, իրավաբանական անձի վերակազմակերպում, պահանջի զիջում, պարտքի փոխանցում) դատարանը կատարում է այդ կողմի փոխարինում նրա իրավահաջորդով` այդ մասին նշելով որոշման մեջ: Իրավահաջորդություն հնարավոր է դատավարության ցանկացած փուլում:
Վերաքննիչ դատարանն արձանագրել է նաև, որ տվյալ դեպքում սույն գործի հավելվածի նյութերում առկա չէ Դատարանի կողմից՝ սույն սնանկության գործով պահանջատեր հանդիսացող Գագիկ Ղևոնդյանին վերաքննիչ բողոք բերած անձ Արա Հակոբյանով փոխարինելու վերաբերյալ որոշում:
Վերոգրյալ իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո անդրադառնալով Վերաքննիչ դատարանի եզրահանգումների հիմնավորվածությանը՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է հետևյալը.
Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ սույն գործով Վերաքննիչ դատարանը վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժելու հիմքում դրել է Արա Հակոբյանի՝ գործին մասնակցող անձ չհանդիսանալու հանգամանքը, մինչդեռ սույն գործում առկա 03.11.2021 թվականի Արա Հակոբյանի և Գագիկ Ղևոնդյանի միջև կնքված պայմանագրի համաձայն` Գագիկ Ղևոնդյանը թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 սնանկության գործով Արմեն Ստամբոլցյանի նկատմամբ ունեցած 510.000 ՌԴ ռուբլուն համարժեք ՀՀ դրամի չափով պահանջի իրավունքը զիջել է (ցեսիա) Արա Հակոբյանին։ Ավելին, վճռաբեկ բողոքին կից ներկայացված փաստաթղթերի պատճենների ուսումնասիրությունից հետևում է, որ Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանը 15.11.2021 թվականի գրությամբ նշել է, որ թիվ ԵԷԴ/0053/04/14 սնանկության գործով Արա Հակոբյանից ստացված «պահանջատեր գրանցվելու և գրանցված պահանջատիրոջը փոխարինելու մասին» դիմումի համաձայն՝ վերջինիս պահանջը՝ 510.000 ՌԴ ռուբլի գումարի չափով նախկին պարտատեր՝ Գագիկ Ղևոնդյանի փոխարեն գրանցվել է պարտատերերի վերջնական գրանցամատյանում։ Կառավարիչը 16.12.2021 թվականի մեկ այլ գրությամբ նշել է, որ Արա Հակոբյանից ստացվել է «պահանջի չափն ավելացնելու և նոր պահանջ գրանցելու մասին» դիմում։ Կառավարչի գրանցամատյանի պատճենի համաձայն՝ Արմեն Ստամբոլցյանի պարտատերերի շարքում նշված է Արա Հակոբյան։
Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վերը նշված ապացույցներով, ինչպես նաև 03.11.2021 թվականի Արա Հակոբյանի և Գագիկ Ղևոնդյանի միջև կնքված պահանջի իրավունքի զիջման (ցեսիա) պայմանագրով հիմնավորվում է, որ տեղի է ունեցել պարտատերերի փոփոխություն, իսկ սնանկության գործով կառավարիչն էլ գրանցամատյանում կատարել է պարտետերերի փոփոխություն։ Հետևաբար վերոգրյալ փաստական տվյալների համակցությունը Վճռաբեկ դատարանին հիմք է տալիս հանգելու այն եզրակացության, որ Վերաքննիչ դատարանը չի ունեցել բավարար հիմքեր արձանագրելու համար, որ Արա Հակոբյանը չի հանդիսանում գործին մասնակցող անձ։ Մասնավորապես՝ Վերաքննիչ դատարանը ոչ միայն անտեսել է գործում առկա 03.11.2021 թվականի Արա Հակոբյանի և Գագիկ Ղևոնդյանի միջև կնքված պահանջի զիջման պայմանագիրը, այլև վերաքննիչ բողոքը քննել է գործի հավելվածում առկա նյութերի հիման վրա և հաշվիչ չի առել, որ դրանք ամբողջական չեն` չեն պարունակում ամբողջ սնանկության գործում առկա նյութերը, հետևաբար Վերաքննիչ դատարանն ամբողջական չուսումնասիրելով սնանկության գործի նյութերը՝ առանց որևէ հիմնավորման մերժել է Արա Հակոբյանի վերաքննիչ բողոքի ընդունումը։
Անդրադառնալով Վերաքննիչ դատարանի այն եզրահանգմանը, որ սույն գործի հավելվածի նյութերում առկա չէ Դատարանի կողմից սույն սնանկության գործով պահանջատեր հանդիսացող Գագիկ Ղևոնդյանին վերաքննիչ բողոք բերած անձ Արա Հակոբյանով փոխարինելու վերաբերյալ որոշում, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ այն ևս անհիմն է, քանի որ «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքով կառավարիչն է իր կողմից վարվող գրանցամատյանում հաշվառում և հաշվարկում պարտապանի նկատմամբ ներկայացված պահանջների չափերը և առաջնահերթությունը։ Բացի այդ, «Սնանկության մասին» ՀՀ օրենքը սնանկության վարույթի շրջանակներում չի նախատեսում պարտատերերի փոփոխության դեպքում սնանկության դատարանի կողմից որոշման կայացման դեպք և կարգ։
Վերոգրյալի հիման վրա նկատի ունենալով, որ Վերաքննիչ դատարանն Արա Հակոբյանի վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժել է Արա Հակոբյանի՝ գործին մասնակցող անձ չլինելու հիմքով, չի անդրադարձել բողոքի մյուս հիմքերին և հիմնավորումներին, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ առկա է գործը նույն դատարան ուղարկելու անհրաժեշտություն` վերաքննիչ բողոքի մյուս հիմքերն ու հիմնավորումները քննարկման առարկա դարձնելու համար:
Այսպիսով, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ տվյալ դեպքում Վերաքննիչ դատարանը, վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժելով, խախտել է ‹‹Սնանկության մասին›› ՀՀ օրենքի 20-րդ հոդվածի 6-րդ մասը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 360-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը, 372-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետը, դրանով իսկ սահմանափակելով Արա Հակոբյանի` ՀՀ Սահմանադրության 61-րդ, 63-րդ հոդվածներով և Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետով երաշխավորված՝ դատական պաշտպանության իրավունքը, զրկելով վերջինիս իր իրավունքներին առնչվող Դատարանի 07.12.2021 թվականի «Սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ կիրառված սահմանափակումները վերացնելու վերաբերյալ քննության առնելու մասին» որոշումը վերաքննության կարգով բողոքարկելու հնարավորությունից, ինչը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը:
Հետևաբար Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանի 11.01.2022 թվականի «Վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժելու մասին» որոշումը ենթակա է վերացման:

Վճռաբեկ բողոքի դեմ Արմեն Ստամբոլցյանի կողմից բերված պատասխանում առկա փաստարկները հերքվում են վերը նշված պատճառաբանությամբ:
Վճռաբեկ բողոքի դեմ Արմեն Ստամբոլցյանի սնանկության գործով կառավարիչ Հովհաննես Սողոմոնյանի կողմից բերված պատասխանում առկա փաստարկները հերքվում են, քանի որ դրանք չեն վերաբերում սույն որոշմամբ քննվող վճռաբեկ բողոքի հիմքերին և հիմնավորումնեին:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար՝ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 390-րդ հոդվածի 2-րդ և 3-րդ մասերի ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը վերացնելու համար:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 405-րդ, 406-րդ և 408-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել։ Վերացնել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 11.01.2022 թվականի «Վերաքննիչ բողոքի ընդունումը մերժելու մասին» որոշումը:
2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող Մ. ԴՐՄԵՅԱՆ

Զեկուցող Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ

Ա. ԲԱՐՍԵՂՅԱՆ

Ս. ՄԻՔԱՅԵԼՅԱՆ

Է. ՍԵԴՐԱԿՅԱՆ